ZZP, DBA, VAR – waar hebben we het eigenlijk over?

De gemoederen worden weer flink bezig gehouden door de invoering van de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties). Ik bekijk alles met toenemende verbazing: hoe kunnen zoveel slimme mensen zo ongelooflijk dom bezig zijn?!

Er wordt mij weleens verweten dat ik een te simpele kijk heb op de werkelijkheid. Misschien is dat zo.
Aan de andere kant: als bepaalde regels en wetmatigheden al niet toe te passen zijn op een simpele situatie, dan wordt het op zeker chaos in de complexe realiteit. Of is dat ook weer te simplistisch gedacht?

Laten we ‘ns even kijken waar het nou eigenlijk écht om gaat.

Wat is een ZZP’er?

Hier gaat het al mis. Er bestaat geen definitie van de term ZZP’er – en da’s ook logisch. Het is namelijk een term die iemand ooit heeft verzonnen, maar waar geen enkele wettelijke basis voor is.

Omdat er geen definitie is, vult iedereen dat begrip op z’n eigen manier in. En vervolgens wordt er druk over ‘het ZZP-probleem’ gesproken, overlegd en worden er oplossingen voor aangedragen.

Alle gesprekspartners spreken dan misschien Nederlands, maar wat mij betreft is hier toch echt sprake van een gevalletje ‘Babylonische spraakverwarring’.

Dan geef ík toch gewoon de definitie van een ZZP’er?

Niemand heeft tot nu toe de moeite genomen om een definitie op te stellen, maar ik ben de moeilijkste niet, dus hier komt ‘ie:

een ZZP’er is een zelfstandig ondernemer zonder personeel

Inderdaad, simpel.
En handig, want voor het begrip ‘zelfstandig ondernemer’ zijn wél bepaalde criteria vastgesteld. Door de Belastingdienst. Voor de Inkomstenbelasting. En dat is nou net waar het in de discussie om gaat.

Zo, kunnen we het nu tenminste écht over hetzelfde gaan hebben.

Wat is er mis met een ZZP’er?

Waarom moet er naar oplossingen gezocht worden? Wat zijn eigenlijk de problemen?

Hét hete hangijzer is – hoe kan het ook anders – dat er door al die ‘flexibele werkers’ minder geld via de Belastingdienst in de staatskas terecht komt. En dát kan natuurlijk niet!

De zekerste en meest efficiënte bron van inkomen voor de Belastingdienst is Loonheffing.
Belastingheffing over het salaris van werknemers, dus.

Zeker, want het komt altijd binnen. De inning is namelijk uitbesteed aan de werkgevers. Doen ze dat niet of niet goed, dan staan daar forse boetes tegenover.

Efficiënt ook. Het rekenwerk – en de kosten daarvan – ligt bij de werkgevers. Het geld wordt door het jaar heen op vaste tijden op de rekening van de Belastingdienst gestort, kort na afloop van het jaar is al het geld binnen.
Een goed geautomatiseerd kind kan de was doen.

Nee, dan die ZZP’ers!

• Per persoon een aangifte Inkomstenbelasting.
• Die aangifte komt ruim tot zeer ruim na afloop van het jaar binnen.
• De aangifte moet verwerkt worden voordat er betaald kan worden.
• Het is altijd afwachten of die betaling ook binnenkomt.

Je ziet hoeveel lastiger dit is: een hoop werk en tijd, dus kosten. Zelfs als iemand keurig netjes op tijd z’n aangifte doet en z’n belasting betaalt.

Het rendement van de belastingopbrengsten is daardoor lager.
Want ja, ook de Belastingdienst heeft te maken met het principe Omzet -/- kosten = winst (voor de Staatskas).

Lastig én duur

Alsof dat allemaal al niet lastig genoeg is …

… mogen al die ZZP’ers ook nog ‘ns gebruik maken van bepaalde ondernemersfaciliteiten!
Zoals de zelfstandigenaftrek. Vooral die zelfstandigenaftrek!!

Het is natuurlijk véél makkelijker als werkgevers bepaalde risico’s opvangen. Of door werkgevers en werknemers bij elkaar gespaarde potten geld. Maar nee, die ZZP’ers moeten weer een belastingaftrek krijgen om dat zelf te kunnen regelen. Wéér minder geld naar de staatskas.

Er wordt daarom op 2 sporen ingezet:

• het totaal afschaffen van de zelfstandigenaftrek (want ja, ook daarover is het laatste woord nog niet gezegd) en

• het verminderen van het aantal ZZP’ers: ‘de strijd tegen de schijnzelfstandigheid’.

Want nog erger dan het gebruiken van ondernemersfaciliteiten is natuurlijk het oneigenlijk gebruiken ervan. Dus daar moet paal en perk aan worden gesteld.

En wat blijkt: ook over de term ‘schijnzelfstandigheid’ is geen overeenstemming!

Het lijkt me handig om het daar ook eerst ‘ns over eens te zijn.
Want zeg nou zelf: er is toch een fors verschil tussen halve slavenarbeid en werk dat vroeger gewoon door mensen van een detacheringsbureau gedaan werd?

De oplossing? Ik heb een aardig voorzetje

Nee, vroeger was niet alles beter, maar verbetering van wat er vroeger was soms (vaak?) wel.

Mijn voorstel is heel simpel

• Spreek eerst eens af wat de termen ‘ZZP’er’ en ‘schijnzelfstandigheid’ precies betekenen.

• Bedenk dan wat de arbeidsmarkt werkelijk nodig heeft. Update wetgeving en bedenk dat er andere – ja, zelfs betere – manieren zijn dan het uitdelen van boetes om het gewenste gedrag/resultaat te bereiken.

• Last but zeker not least: handhaaf de VAR. En dan bedoel ik ook echt HANDHAVEN. Doe als eerste grondige controles bij een paar grootmisbruikers (in plaats van er juist oneigenlijke en zelfs tegenwettelijke afspraken mee te maken!!), dat ruimt al lekker op. De adressen zijn vast bekend bij de Belastingdienst, maar zo niet: ik heb wel een lijstje om mee te beginnen.

Simpel is misschien niet altijd beter, maar het is wel een heel aardig uitgangspunt. En – zeker in dit geval – een stuk goedkoper dan nieuwe, ingewikkelde en niet bij de realiteit aansluitende dingen bedenken.

En, hoe kijk jij aan tegen de hele VAR-/DBA-discussie?
Voorzie jij problemen met je opdrachten vanaf 1 januari 2016? Of heb je – net als ik – helemaal geen VAR nodig?
Zet je je reactie hieronder? Ik ben er heel benieuwd naar!